Działania „Świeckiej Szkoły Pomorze”, wspartej instytucjonalnie na Rzecz Racjonalizmu, Humanizmu i Świeckości „Omnium”:
- Interwencyjne
Reagujemy na wszystkie sygnały o nadużyciach kościoła katolickiego w publicznych szkołach i łamaniu prawa w związku z organizacją lekcji religii w szkole, zwłaszcza w zakresie dyskryminacji dzieci nieuczęszczających na religię oraz tym, którym utrudnia się uczęszczanie na etykę.
W latach 2017-2020 zrealizowano łącznie 237 interwencji prawnych związanych z łamaniem prawa w pomorskich (i nie tylko pomorskich) szkołach i przedszkolach, których przedmiotem najczęściej były takie sytuacje jak:
– bezprawne zmuszanie dzieci do przebywania na lekcji religii w szkole czy przedszkolu pomimo tego, że dziecko nie było zapisane na katechezę a w wielu wypadkach rodzice kategorycznie pisemnie się temu sprzeciwiali; w takich sprawach z reguły wysyłany jest e-mail interwencyjny, a następnie utrzymywany jest w dyrekcją placówki oświatowej kontakt telefoniczny – aż do momentu załatwienia sprawy;
– dyskryminujące wobec uczniów niechodzących na religię umieszczanie lekcji religii pomiędzy zajęciami obowiązkowymi w planie lekcji, przez co mają oni „okienka” podczas planu lekcji; w takich sprawach nasi prawnicy wysyłają do szkół e-maile i pisma z argumentacją prawną wyjaśniającą na czym polega w tym przypadku dyskryminacja, pisma te bardzo często wzmocnione są telefonami do dyrekcji szkół oraz pismami i e-mailami wysyłanymi do organów założycielskich szkół (dyrektorów wydziałów edukacji w miastach i gminach);
– nadużywanie władzy przez dyrekcje szkół oraz poszczególnych katechetów poprzez presję religijną na uczniów, którzy sobie tego nie życzą (np. bezpośrednie i pośrednie zmuszanie i nakłanianie do udziału w mszach i innych wydarzeniach o charakterze religijnym, używanie publicznych kanałów komunikacji do promowania działań kościoła katolickiego, nękanie uczniów niewierzących treściami religijnymi (w tym na lekcjach „świeckich” tj. język polski, muzyka a nawet matematyka);
- Edukacyjno – monitorujące
Osoby związane z zespołem Świeckiej Szkoły na Pomorzu od 2015 roku uczestniczyły w setkach dyskusji na różnych forach publicznych, na żywo oraz w mediach społecznościowych, upowszechniając wiedze na temat dyskryminacji obywateli w placówkach oświatowych i innych instytucjach publicznych. Istotną częścią działalności edukacyjnej zespołu ŚSP jest też intensywna współpraca z mediami i dziennikarzami piszącymi o relacjach władzy publicznej z kościołem katolickim.
Po 2015 roku i sukcesie akcji „Świecka Szkoła” media zarówno lokalne jak i ogólnopolskie chętniej piszą o patologiach nadobecności kościoła w przestrzeni publicznej.
W mediach o zasięgu lokalnym i regionalnym od 2017 r. ukazało się 87 artykułów poświęconych w całości lub częściowo problemowi religii i etyki w szkole, w tym konfliktów na tym tle.
Głównym wymiarem działalności monitorującej stan przestrzegania prawa w zakresie organizacji lekcji światopoglądowych w pomorskim szkołach jest zapoczątkowana w 2019 roku akcja ankietowa, polegająca na masowym wysyłaniu wniosków w trybie dostępu do informacji publicznej o udzielenie szczegółowych informacji o tym, jak szkoły realnie wykonują swoje zadania w tym zakresie.
Do tej pory wysłano 369 e-maili w tym trybie i uzyskano 241 mniej lub bardziej kompletnych odpowiedzi na zadane pytania. Po wzmocnieniu zespołu prawnego wykonującego to zadanie planowane jest wszczynanie właściwych postępowań administracyjnych wobec placówek, które nie udzielają odpowiedzi na nasze wnioski.
Wskutek akcji w Gdańsku, Sopocie, Gdyni, Rumii i Redzie pozyskano istotne informacje nt. realnego podejścia dyrekcji szkół do kwestii zapisywania uczniów na religię, planowania lekcji religii i etyki w grafikach zajęć uczniów, (nie)realizowania kompetencji nadzorczych dyrektorów szkół wobec katechetów i innych szczegółowych zagadnień.
W bieżącym 2020 roku wskutek wprowadzenia stanu epidemicznego na terenie naszego kraju w szkołach zostały wprowadzone poważne obostrzenia sanitarne obejmujące m. in. ograniczenia w poruszaniu się uczniów po szkole i przebywaniu w pomieszczeniach. Po pojawieniu się sygnałów z wielu stron, że szkoły niezgodnie z prawem pod pretekstem ochrony przed covid-19 zmuszają uczniów niewierzących do przebywania w sali lekcyjnej podczas katechezy, zespół prawny oprócz interwencji podjął także działanie polegające na wysłaniu do szkół e-maili informujących o obowiązujących przepisach prawa w tym zakresie. Ponadto podjęto rozmowy m. in. z wydziałem edukacji UM Gdynia, które przyniosły zadowalające efekty (które trzeba monitorować).
- Lobbingowe
W ramach działań ukierunkowanych na przywrócenie przestrzegania prawa w zakresie rozdziału kościoła od państwa przedstawiciele naszej grupy uczestniczą także w rozmowach osobistych, spotkaniach, czatach internetowych, rozmaitych debatach na żywo i w mediach społecznościowych.
W ramach takich działań lider grupy radca Piotr Pawłowski w 2018 roku przedstawił węzłowe problemy funkcjonowania religii w szkole na spotkaniu wewnętrznym z dyrektorami gdańskich szkół publicznych.
Innym przykładem częściowo skutecznego lobbingu jest uczestnictwo w pracach nad gdańskim Modelem Równego Traktowania, w zespole zajmującym się przesłanką wyznanie/bezwyznaniowość – dzięki rozmowom i dyskusjom udało się do rekomendacji Modelu także te dotyczące zachowania niedyskryminacji w zakresie organizacji lekcji religii i etyki w szkołach publicznych.
